Hangi Ses Ne Anlama Gelir?
- Metal sürtme (özellikle frenlemede): Balata bitmiş olabilir; disk ile metal taban sürtüyordur. Uzarsa disk hasarı büyür.
- Uğultu (hızla artıp azalır): Tekerlek rulmanı aşınmış olabilir. Virajda sesin yön değiştirmesi ipucudur.
- Islık / cıyak (gazla ve kayış civarı): Alternatör kayışı gevşek/çatlak ya da gergi rulmanı yorgundur.
- Tıkırtı / şakırtı (motor üst kapağı civarı): Supap iticileri (hidrolik itici), eksantrik zinciri/gergisi aşınması olabilir.
- Vuruntu (bozuk yolda, kasiste): Rotil, salıncak burcu, z-rot ya da amortisör takozu aşınmış olabilir.
- Islık benzeri hava sesi (hızla artar): Kapı-fitil/aynadan rüzgâr sesi veya emme hattında hava kaçağı.
- Şırıltı / fokurtu (soğutma hattı): Soğutma sisteminde hava olabilir; devirdaim veya radyatör kapağı sorunlu olabilir.
- Patırtı (egzozdan, alt taraftan): Egzoz hattında kaçak/delik; katalizör-susturucu bağlantıları gevşemiş olabilir.
- Vınlama (sürüşte diferansiyel/şanzıman): Yağ seviyesi az ya da dişli aşınması. Vitesle birlikte ton değişmesi ipucudur.
Yolda Yapılabilecek Güvenli Kontroller
- Lastik ve bijonlar: Görsel kontrol yap; gevşek bijon hayati risk taşır.
- Fren testi: Düz, boş bir alanda hafif frenlemede ses, titreme ve çekme var mı kontrol et.
- Elektrik yükleri: Klima/açık cam/ısıtma kapanınca kayış ıslığı azalıyor mu gözle.
- Hızla değişen ses: Hızla artıyorsa rulman/diferansiyel; frenle artıyorsa balata/diske odaklan.
- Uyarı lambaları: ABS, motor arıza vb. yanıyorsa zorlamayı bırak.
Geçici Çözümler (Servise Kadar)
- Kayış ıslığı: Yükü azalt (klima, yüksek tüketiciler). Kalıcı çözüm gerginlik/yenileme.
- Rulman uğultusu: Agresif sürüşten kaçın, hızını düşür. En kısa sürede servis.
- Egzoz kaçağı: Gürültü çoksa kapalı otoparkta çalıştırma; egzoz gazı kapalı alanlarda tehlikelidir.
- Fren sürtme: Mümkünse frenlemeyi yumuşat; diski çizmeyi büyütmeden servise git.
Serviste Yapılacak Profesyonel İşlemler
- Fren hattı kontrolü: Balata kalınlığı, disk ölçümü, kaliper kızakları yağlama.
- Ön takım: Rotil, salıncak burcu, z-rot, amortisör ve kule takozu kontrol/değişim.
- Rulman/diferansiyel: Boşluk ve ses teşhisi; gerekli ise rulman/diferansiyel revizyonu.
- Motor üst aksam: Zincir-geri itici, iticiler, supap ayarı; yağ viskozitesi ve seviyesi.
- Egzoz hattı: Kaçak/delik tamiri, bağlantı kelepçeleri ve askı lastikleri.
Ne Zaman Sürmek Risklidir?
- Frenlemede metal sürtme/titreşim: Disk-balata riski yüksek; zorlamayın.
- Rulman şiddetli uğultu + ısınma: Tekerlek kilitlenmesi riski; hız yapmayın.
- Motordan vuruntu/şakırtı + arıza lambası: Yağlama/ateşleme sorunu olabilir; durun.
- Egzoz içinde parıltı/ısı artışı ve koku: Katalizör hasarı riski.
Ne Zaman Çekici Çağırmalı?
- Fren performansı bariz düştüyse veya pedal dibe düşüyorsa,
- Rulman/diferansiyel sesine yüksek ısı/yanık koku eşlik ediyorsa,
- Motor vuruntusu/şakırtısı artıyor ve güç kaybı varsa,
- Egzoz hattı koptu/altı yere sürtüyor ya da kabine gaz kokusu doluyorsa.
Benzer sorunlar için şu rehberler de işine yarar: Motor Arıza Lambası Neden Yanar?, Rölantide Titreme, Fren Pedalı Sertleşirse.